Vì sao Mỹ, Trung muốn ảnh hưởng VN?  Ba tàu Hoa Kỳ thăm Đà Nẵng từ 23-27/4/2012 Hạ tuần tháng Tư năm 2012, trong vòng một tuần lễ, Việt Nam tiếp đón hai chuyến thăm của hải quân Trung Quốc với tàu huấn luyện Trịnh Hòa ghé thăm Sài Gòn ba ngày và hải quân Hoa Kỳ với chiến hạm USS Blue Ridge thuộc hạm đội Bảy ghé thăm cảng Tiên Sa, Đà Nẵng năm ngày. BBC Tiếng Việt đã có cuộc trao đổi với Giáo sư Nguyễn Mạnh Hùng và được chuyên gia về quan hệ quốc tế tại Đại học George Mason Hoa Kỳ cho biết nguyên nhân thực chất về bang giao đằng sau các cuộc trao đổi thăm viếng quân sự hải quân của hai cường quốc này ở Việt Nam. GS. Nguyễn Mạnh Hùng: Theo tôi, chúng là những hoạt động có tính cách biểu tượng mà đằng sau là những chính sách quan trọng. Cả hai nước Mỹ và Trung Quốc đều muốn chứng tỏ Việt Nam có quan hệ tốt với họ và muốn tạo ảnh hưởng với Việt Nam. Theo tôi, Việt Nam miễn cưỡng trong quan hệ với Trung Quốc. BBC: Tờ Hoàn Cầu thời Báo số ngày 25/4/2012 có bài viết “Không cần sợ Mỹ trên Biển Đông”, trong đó nhấn mạnh Trung Quốc không chấp nhận bất cứ đề xuất chính trị nào có liên quan đến Biển Đông mà có sự tham dự của Washington, cũng như bất cứ vai trò trung gian nào mà Washington tìm kiếm giữa Trung Quốc và các bên tranh chấp khác ở Biển Đông, Giáo sư bình luận thế nào? GS. Nguyễn Mạnh Hùng: Tờ Hoàn cầu Thời báo là kênh nói lên tiếng nói của khuynh hướng diều hâu bên Trung Quốc. Theo tôi, lập trường không muốn Mỹ đóng vai trò trung gian trong tranh chấp biển Đông là lập trường chính thức của chính phủ Trung Quốc. Nhưng quan niệm “không cần sợ Mỹ trên Biển Đông” không phản ánh sự suy nghĩ thực sự của lãnh đạo Trung Quốc. "Nhưng đối tượng chính của Trung Quốc vẫn là Việt Nam vì Việt Nam không có hiệp ước phòng thủ chung với Mỹ như một số quốc gia Đông Nam Á khác" Giáo sư Nguyễn Mạnh Hùng GS. Nguyễn Mạnh Hùng: Gây sức ép với Manila và Hà Nội là việc Trung Quốc đã làm từ mấy năm nay. Nhất là trong mấy tháng gần đây. Theo tôi, mục đích là để dò xem phản ứng của Philippines và Mỹ như thế nào để có thể lấn được chút nào hay chút ấy. Dù nhỏ nhưng cũng tạo ra một tiền lệ. Nếu nói “khiêu khích và hung hăng nhất” lúc này đối với Trung Quốc phải là Philippines. Nhưng đối tượng chính của Trung Quốc vẫn là Việt Nam vì Việt Nam không có hiệp ước phòng thủ chung với Mỹ như một số quốc gia Đông Nam Á khác. Và nếu Việt Nam phải nhân nhượng thì các nước khác cũng phải nhân nhượng theo. 'Thực chất quan hệ' GS. Nguyễn Mạnh Hùng: Lãnh đạo Việt Nam nào sang Trung Quốc cũng đều phải nói rằng quan hệ hai bên tốt đẹp và Trung Quốc là ưu tiên hàng đầu trong chính sách đối ngoại của Việt Nam. Theo tôi, đó là những tuyên bố có tính cách công thức mà cả hai bên đều không tin. Hành động cụ thể của hai bên mới phản ánh quan hệ song phương và quyền lợi riêng của mỗi nước. "Trung Quốc muốn ép và lấn Việt Nam, muốn Việt Nam đi hẳn theo mình. Trong khi đó, thì Việt Nam cố gắng cưỡng lại sức ép đó" Giáo sư Nguyễn Mạnh Hùng GS. Nguyễn Mạnh Hùng: Thực chất là xung đột quyền lực và quyền lợi giữa hai quốc gia. Theo tôi, Trung Quốc muốn ép và lấn Việt Nam, muốn Việt Nam đi hẳn theo mình. Trong khi đó, thì Việt Nam cố gắng cưỡng lại sức ép đó, được phần nào hay phần ấy, trong khung cảnh tương quan quyền lực giữa một nước láng giềng khổng lồ và một tiểu quốc. Bên Trung Quốc trong khi có những khó khăn nội bộ, những bất đồng giữa hàng ngũ lãnh đạo cao nhất, điển hình là sự kiện Bạc Hy Lai, trong giai đoạn chuyển giao quyền hành, và mặt niềm tin về ý thức hệ cộng sản, việc làm dễ nhất là khuyến khích tình cảm quốc gia quá khích. Tình cảm này đang được phe diều hâu Trung Quốc khai thác. Theo tôi, nếu chính sách khiêu khích và cứng rắn được áp dụng và nếu các nhà lãnh đạo chính trị không kiểm soát được, nó có thể gây ra những đụng độ nhỏ. Và “cái xảy nảy ra cái ung”, nó có thể tạo ra những phản ứng dây chuyền đe dọa an ninh và ổn định ở Á Châu mà khó ai có thể lường được.
|
Tàu Trịnh Hòa, từng thăm Việt Nam hồi 11/2008, lưu lại Sài Gòn trong hai ngày 23-25/4/2012.