Mỹ "hành động" nếu Trung Quốc lập ADIZ ở biển Đông

Thứ Hai, 03/02/2014 20:46

Mỹ "hành động" nếu Trung Quốc lập ADIZ ở biển Đông

Quan chức cấp cao phụ trách các vấn đề châu Á thuộc Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ Evan Medeiros hôm 30/1 cho biết Mỹ đã đề nghị Trung Quốc không thiết lập một Vùng nhận dạng phòng không (ADIZ) nữa ở châu Á, cảnh báo động thái đó sẽ khiến quân đội Mỹ thay đổi tình thế của Washington trong khu vực.

Nhật trả đũa Trung Quốc, ủng hộ Hàn Quốc mở rộng ADIZ Ngoại trưởng Mỹ nói thẳng: Trung Quốc đừng mơ ADIZ Biển Đông Phát biểu trong cuộc trả lời phỏng vấn với hãng Kyodo, ông Medeiros nêu rõ: “Chúng tôi phản đối Trung Quốc thiết lập một ADIZ ở những khu vực khác, trong đó có Biển Hoa Nam (Biển Đông).

Chúng tôi đã làm rõ với phía Trung Quốc rằng chúng tôi sẽ coi đó (việc thiết lập một ADIZ khác) là diễn biến khiêu khích và gây bất ổn, sẽ dẫn đến những thay đổi về sự hiện diện và tình thế quân sự của chúng tôi trong khu vực”.

Trước đó, Chính phủ Mỹ đã phản ứng mạnh mẽ trước việc Trung Quốc thiết lập ADIZ trên Biển Hoa Đông hồi tháng 11 năm ngoái, cho rằng động thái đó phá hoại sự ổn định trong khu vực.

Ông Medeiros đồng thời bác bỏ quan điểm cho rằng Mỹ sẽ nỗ lực hơn để bắt tay với Trung Quốc và dẫn dắt quá trình quyết sách trong các vấn đề quốc tế dưới một khuôn khổ của cái gọi là G-2.

Động thái này của Trung Quốc diễn ra khi mà trước đó, nguồn tin trong nội bộ Bắc Kinh, báo Asahi (Nhật Bản) cho biết các quan chức thuộc lực lượng không quân Trung Quốc đã soạn thảo đề xuất cho ADIZ ở biển Đông. Bản dự thảo đề xuất trên đã được nộp lên giới chức quân sự cấp cao vào tháng 5/2013.

Hiện Bắc Kinh vẫn đang tranh luận về phạm vi của ADIZ nói trên và thời điểm đưa ra thông báo chính thức. Theo bài báo, vùng này có thể sẽ bao trùm phần lớn diện tích biển Đông.

Bước đi trên, nếu diễn ra, chắc chắc sẽ khiến tình hình biển Đông thêm căng thẳng trong bối cảnh Trung Quốc và một số nước Đông Nam Á láng giềng đang có tranh chấp chủ quyền biển đảo.

Trước đó, hành động lập ADIZ trên biển Hoa Đông của Trung Quốc đã gặp phải sự chỉ trích của các nước trên thế giới. Nhà nghiên Michael Mazza thuộc Viện Doanh nghiệp Mỹ cho rằng, Trung Quốc đã phạm sai lầm cho rằng Trung Quốc đã sai lầm nghiêm trọng khi đơn phương lập ADIZ.

Theo ông Michael Mazza, lập ADIZ làm tăng áp lực đáng kể không chỉ với Nhật trong tranh chấp quần đảo Điếu Ngư/Senkaku mà còn với Hàn Quốc, Đài Loan, làm tăng khả năng xảy ra xung đột đa phương (chứ không chỉ song phương) trên Biển Hoa Đông.

Trước khi Trung Quốc lập ADIZ, Tokyo cố gắng không làm leo thang căng thẳng với Bắc Kinh. Tuy nhiên, một quan chức chính phủ Nhật Bản giấu tên hồi tháng 9 từng tiết lộ với tờ Wall Street Journal rằng, Tokyo có ý định cắt đặt cơ quan chính phủ tại Điếu Ngư/Senkaku để tăng cường các tuyên bố chủ quyền của họ - điều chắc chắn dẫn tới phản ứng đáp trả tiêu cực từ Bắc Kinh.

Nay Trung Quốc lập ADIZ, ý định trên của Nhật càng có động lực. Phát ngôn viên chính phủ Nhật Bản Yoshihida Suga nhắc lại vấn đề trên với tuyên bố “việc cắt đặt một cơ quan chính phủ tại quần đảo Điếu Ngư/Senkaku vẫn là một lựa chọn” và “dựa trên việc đánh giá tình huống, chúng tôi sẽ đưa ra quyết định chiến lược”.

Ngoài ra, ADIZ của Trung Quốc sẽ thúc ép chính quyền Thủ tướng Abe sửa đổi hiến pháp hòa bình, tìm cách thực hiện quyền tự vệ tập thể, hiện đại hóa các lực lượng vũ trang, nâng cao vị thế của quân đội nước này trên trường quốc tế bất chấp tranh cãi và sự phản đối từ nhiều phía cả trong và ngoài nước.

Chưa dừng lại, ADIZ của Bắc Kinh trở thành cái cớ cho Washington tăng cường hỗ trợ Tokyo bảo vệ chủ quyền. (Trước đó, để tránh điều tiếng, Washington luôn tuyên bố đứng ngoài các tranh chấp khu vực).

Bằng chứng là ngay Ngoại trưởng John Kerry và Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Chuck Hagel tuyên bố cam kết bảo vệ, ủng hộ đồng minh Nhật Bản trong khi chỉ trích và lên án gay gắt việc đơn phương lập ADIZ, cáo buộc động thái này là “nỗ lực thay đổi hiện trạng khu vực” của Trung Quốc.

Washington cũng kiên quyết không thay đổi bất cứ kế hoạch hay hoạt động quân sự nào trong khu vực. Thậm chí, một quan chức giấu tên còn nhận định, Mỹ có khả năng sẽ tiến hành một loạt hành động chứng minh quyết tâm không khuất phục trước các yêu sách về ADIZ trên Biển Hoa Đông. (Rất có thể việc điều máy bay ném bom chiến lược B-52 "dạo chơi" trong ADIZ mới của Trung Quốc chỉ là màn dạo đầu của Mỹ).

Cuối cùng, động thái mới của Trung Quốc cũng gây ra đối kháng không cần thiết đối với Đài Loan và Hàn Quốc. Đầu tiên, Đài Loan vốn cũng tuyên bố chủ quyền với quần đảo Điếu Ngư/Senkaku và giờ đây lại phải đối phó với một ADIZ chồng chéo trên Biển Hoa Đông với Đại lục. Do đó, thực tế, Trung Quốc đang bắt đầu làm xáo trộn quan hệ xuyên eo biển vốn ổn định gần đây.

Về phía Hàn Quốc cũng tương tự. Gần đây, giới quan sát nhận thấy quan hệ Trung-Hàn có vẻ ấm lên khi cùng “song kiếm hợp bích” chỉ trích, lên án Nhật Bản về các vấn đề lịch sử (các tội ác chiến tranh mà Đế Quốc Nhật gây ra cho nhân dân 2 nước này). Tuy nhiên, ADIZ mới Trung Quốc mới lập lại cũng chồng chéo trong các vùng biển mà Hàn Quốc có tuyên bố chủ quyền.

Khu vực này bao gồm bãi đá ngầm Socotra mà cả Trung Quốc lẫn Hàn Quốc đều tuyên bố nằm trong vùng đặc quyền kinh tế của mình. Thậm chí, ADIZ mới của Trung Quốc còn mở rộng tới gần đảo Jeju, nơi Hàn Quốc có một căn cứ hải quân lớn. Điều này rõ ràng khiến Seoul không dễ chịu và Bắc Kinh đẩy Seoul xích lại gần Tokyo hơn.

Tóm lại, việc lập ADIZ trên Biển Hoa Đông có thể giúp Bắc Kinh đạt được mục đích chiến lược đến đâu vẫn chưa chắn chắn nhưng những nguy cơ theo sau nó thì đã có thể được nhìn thấy một cách rõ ràng.

Thùy Vân (Tổng hợp)

• http://baodatviet.vn/the-gioi/tin-tuc-24h/my-hanh-dong-neu-trung-quoc-lap-adiz-o-bien-dong-3000314/