Vấn đề Biển Đông và chính sách đối ngoại-quốc phòng Mỹ

Vấn đề Biển Đông đã được đề cập đến trong cuộc họp báo thường lệ của Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ hôm 5 tháng 1, một ngày sau khi Chủ tịch Ủy ban Quân vụ Thượng viện Mỹ chỉ trích chính quyền Tổng thống Obama là đã trì hoãn hoạt động tuần tra trên Biển Đông, và như vậy nêu bật tầm quan trọng cao hơn của cuộc tranh chấp chủ quyền Biển Đông trên chính trường nước Mỹ.

Trong cuộc họp báo thường lệ chiều hôm 5/1, Người phát ngôn của Bộ Quốc phòng Mỹ Peter Cook tái khẳng định chính sách của Washington, nói rằng các cuộc tranh chấp Biển Đông phải được giải quyết bằng đường lối ngoại giao, và bất cứ hành động nào thách thức điều đó, làm leo thang căng thẳng trong Biển Đông, đều không có ích lợi. Ông Peter Cook nhấn mạnh đây là một khu vực quan trọng của thế giới, một khu vực quan trọng đối với nền kinh tế Mỹ và đối với nước Mỹ nói chung.

Trả lời câu hỏi về liệu Bộ Quốc phòng Mỹ có một vai trò nào trong việc đảm bảo Biển Đông vẫn là một vùng lãnh hải quốc tế? Ông Peter Cook nói: “Như Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ đã nói, Hoa Kỳ sẽ tiếp tục đóng một vai trò thiết yếu tại khu vực đó của thế giới, để đảm bảo sự ổn định khu vực Á Châu-Thái Bình Dương. Ông nói chính sách xoay trục sang Châu Á của Mỹ thể hiện lập trường đó”.

Người phát ngôn của Bộ Quốc phòng Mỹ lưu ý rằng quân đội Mỹ đã duy trì ổn định và an ninh trong khu vực từ lâu, và đó cũng là lý do quân đội Mỹ bấy lâu nay đã hiện diện trong khu vực và ở nhiều nơi khác trên thế giới.

Thượng nghị sĩ John McCain, hôm 4/1 đã chỉ trích chính phủ của Tổng thống Obama là đã trì hoãn, không tiếp tục các hoạt động tuần tra trong khu vực 12 hải lý quanh các đảo nhân tạo mà Trung Quốc xây trong Biển Đông, để khẳng định quyền tự do hàng hải và đi lại trên vùng biển quốc tế này.

Ông McCain, nhà lập pháp nắm chức Chủ tịch Ủy ban Quân vụ Thượng viện Mỹ đầy thế lực, cho rằng việc Hoa Kỳ có thái độ không quyết đoán đã cho phép Trung Quốc tiếp tục các hành động hung hăng hơn để áp đặt chủ quyền ở Biển Đông. Hành động mới nhất, theo ông McCain, là tiếp tục quân sự hoá các đảo tân tạo và hôm 2/1 Trung Quốc đã cho đáp thử máy bay trên phi đạo mới xây trên đảo Đá Chữ Thập thuộc quần đảo Trường Sa mà Việt Nam cho là thuộc chủ quyền của mình.

Thượng nghị sĩ McCain nói việc chính phủ Mỹ không thực hiện các chuyến tuần tra vào cuối năm 2015 như dự định trước đó là một điều "đáng thất vọng" nhưng không làm ông ngạc nhiên.

Từng là đối thủ tranh giành chức Tổng Thống với ông Obama, Thượng nghị sĩ John McCain chỉ trích chính phủ của ông Obama là " không có khả năng giải quyết những sự phức tạp trong quan hệ hợp tác liên cơ quan trong tiến trình làm quyết định về vấn đề an ninh quốc gia, hoặc là có thái độ quá e dè, sợ rủi ro nên đã không thực hiện những hành động cần thiết để bảo vệ trật tự ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương dựa trên luật pháp quốc tế”.

Các nhà phân tích nói sự hiện diện quân sự ngày càng được củng cố của Trung Quốc trong vùng rốt cuộc sẽ dẫn tới việc thiết lập một khu nhận dạng phòng không (ADIZ) của Trung Quốc trên Biển Đông.